“Hôm nay nhìn con ngã đập 2 bàn tay nhỏ xíu xuống nhà mà mẹ đau thắt ruột. Nhưng chợt nhớ đến lời bác Nguyệt dặn, mẹ kìm lòng nói nhanh trước khi con chực khóc: Không sao! Không đau lắm đâu con. Đứng dậy nào…”
Đọc tâm sự trên, tôi thấy thầm thán phục người mẹ về cách chị ‘hi sinh’ để dạy con tự lập. Dù con chỉ mới bắt đầu đi sõi hơn và chắc chắn ngày tháng thành niên của con còn xa lắm. Dẫu vậy, không bao giờ là quá sớm để dạy con tự đứng vững trên đôi chân của chính mình. Vấn đề là dạy thế nào cho đúng, cho hiệu quả?
Cùng shoptretho.com.vn tham khảo những ‘kế sách’ hay dạy trẻ chập chững tự lập – một trong những tính cách quyết định sự thành, bại của trẻ khi trưởng thành – của các chuyên gia tâm lý trẻ em nhé!
Để dạy trẻ tự lập, cha mẹ tuyệt đối không được xắn tay giúp trẻ những việc chúng có thể tự làm (Ảnh minh họa).
1. Dành thời gian dạy dỗ
Dành thời gian để ‘huấn luyện’ trẻ chập chững làm những việc như người lớn là bước đầu tiên giúp trẻ tự giác và ý thức hơn trong việc tự phục vụ nhu cầu bản thân. “Mỗi tuần, hãy vạch ra một việc mới cho trẻ làm quen. Ví dụ: Với trẻ nhỏ, cha mẹ có thể dạy bé dọn đồ chơi hay cho quần áo bẩn gọn vào… Còn với trẻ lớn hơn, hãy đề nghị bé tự dọn giường hay giúp bố mẹ lau dọn bàn ăn…
Ban đầu nên tách công việc này thành những bước nhỏ và kiên nhẫn dạy trẻ cách làm. Sau khi trẻ đã nhuần nhuyễn hơn, khéo léo hơn… hãy coi công việc đó như một ‘nhiệm vụ’ mà trẻ phải hoàn thành”, Amy McCready, người sáng lập tổ chức Positive Parenting Solutions, khuyên các bậc cha mẹ.
2. Khen ngợi sự nỗ lực của trẻ
“Ngay cả khi kết quả công việc của trẻ không thực sự xuất sắc, cha mẹ vẫn nên mỉm cười và tỏ ra hài lòng với nỗ lực của trẻ”, Tiến sĩ Frances Walfish nói.
Giai đoạn chập chững là thời kỳ quan trọng và cốt lõi nhất để dần hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Bởi thế, dù trẻ làm việc nhỏ nhất, ví như: tự rót nước uống… thì cha mẹ vẫn nên thưởng trẻ bằng những lời khen thiện chí, nhằm nâng cao sự tự lực cho trẻ.
Tuyệt đối không phê phán trẻ, không dùng những từ “Không được! Vỡ bây giờ! Hỏng hết rồi! Hậu đậu thế!…” với trẻ khi trẻ đang học một kỹ năng nào đó.
3. Dạy trẻ tư duy
Hãy dạy trẻ biết cái gì hay, cái gì dở, cái gì hợp lý, cái gì không… Ví dụ, mẹ có thể dùng một con gấu bông làm ‘diễn viên’ để dạy trẻ cách mặc quần áo. Gấu bông lẽ ra phải đeo tất vào chân thì lại đeo vào tay, hoặc mặc áo vào người thì lại đội lên đầu. Khi theo dõi cảnh đó, bé sẽ phát biểu ngay như thế là sai, phải như thế này mới đúng.
Hoặc khi chuẩn bị ra đường, mẹ có thể hỏi bé: “Hôm nay trời lạnh quá, mình có cần đội mũ len không nhỉ? Mình nên đi giày ấm hay là xăng-đan con nhỉ?” Và nhờ bé lấy những món đồ đó ra… Nghĩa là thay vì ra lệnh cho bé tự làm một việc: “Con mặc quần áo đi, con đi giày đi…!” thì mẹ nên hướng bé đến hành động đó một cách gián tiếp.
4. Hạn chế trợ giúp
Cha mẹ không thể lúc nào cũng kè kè bên con 24h/ngày và 7 ngày/ tuần. Do đó, đừng bao giờ xắn tay trợ giúp con những việc mà bản thân chúng có thể tự làm. Hãy để trẻ tự thắt dây giày, tự lấy sữa uống, tự mặc quần áo… Nếu mẹ sợ việc để trẻ tự làm sẽ mất nhiều thời gian thì hãy dậy sớm hơn 15, 30 phút là ‘ok’.
Đặc biệt, thay vì ‘cầm tay chỉ việc’ hãy để trẻ tự nói chúng sẽ làm gì – điều này giúp trẻ có cảm giác làm chủ được thử thách. Tất nhiên, nếu trẻ cần vài gợi ý hay trợ giúp để hoàn thành một nhiệm vụ nào đó thì cha mẹ hãy luôn sẵn sàng nhé!