1. Bác sĩ ơi, cháu bé nhà tôi đang bị ho, sổ mũi thì có chích ngừa được không? Hôm nay bé đi tước 2, 3 lần có chích được không bác sĩ?
Cho đến nay vẫn chưa có bằng chứng cho rằng tình trạng bệnh cấp tính sẽ làm giảm hiệu quả hoặc tăng tác dụng phụ của vắc xin. Tuy nhiên các bậc phu huynh nên đưa bé đi tiêm khi bé thực sự khỏe mạnh.
Trẻ đang sốt, đang mắc các bệnh nhiễm trùng cấp tính, nhất là tình trạng bệnh trung bình hoặc nặng thì nên hoãn tiêm cho đến khi bệnh của bé được cải thiện. Trẻ sinh non, nhẹ cân, dưới 2,5kg cũng phải hoãn tiêm. Trẻ bị bệnh thận, bệnh tim nặng, bệnh mạn tính đang tiến triển, suy giảm miễn dịch, bệnh bạch cầu cấp, u ác tính cũng không tiêm ngừa được.
2. Bé của em bị dị ứng da, dị ứng thức ăn như thịt bò, đồ biển thì có tiêm được không?
Nếu trẻ có phản ứng mạnh với liều tiêm vắc xin cùng loại trước đây như nổi mề đay, khò khè, khó thở, sốc thuốc, không phải là ngất xỉu thì KHÔNG được tiêm tiếp vắc xin loại đó ở những lần sau. Trẻ bị dị ứng khi ăn trứng cũng không tiêm được vắc xin ngừa cúm và vắc xin ngừa 3 bệnh sởi, quai bị, rubella. Đối với trẻ bị phát ban, dị ứng trong vòng 2 ngày trước cũng cần thận trọng khi tiêm vắc xin ngừa bệnh trái rạ.
3. Bé chích xong lần này thì sau bao lâu bé có thể chích tiếp được? Nếu đi chích ngừa trễ thì có phải chích lại không? Chích ngừa sớm hơn lịch hẹn có được không, thưa bác sĩ?
Đối với tiêm ngừa một bệnh nào đó thì tùy loại vắc xin mà khoảng cách giữa các liều tiêm sẽ khác nhau, thường là tối thiểu phải cách mũi trước 1 tháng. Điều quan trọng mà các bậc phụ huynh cần lưu ý là phải tiêm ngừa cho bé theo đúng lịch hẹn của nhân viên y tế để giúp bé tạo miễn dịch phòng ngừa bệnh sớm nhất và đạt hiệu quả cao nhất.
Nếu vì lý do nào đó mà bé không tiêm ngừa đúng theo lịch hẹn thì có thể tiêm các mũi tiếp theo vào thời gian sau đó, vẫn có thể có miễn dịch phòng bệnh mà không cần phải chích ngừa lại từ đầu vì không có qui định khoảng cách tối đa giữa 2 lần tiêm. Tuy nhiên, một số loại vắc xin như vắc xin ngừa dại thì phải đảm bảo tuân thủ lịch chủng ngừa một cách nghiêm ngặt, nếu đến trễ thì có khi phải chích lại.
Trường hợp sau khi tiêm ngừa vắc xin bệnh này muốn tiêm vắc xin bệnh khác cho bé thì cũng tùy loại mà lịch hẹn sẽ khác nhau. Nếu trẻ được tiêm ngừa vắc xin cúm, trái rạ, sởi, hoặc sởi-quai bị-rubella thì các mũi tiếp theo ngừa các bệnh này phải cách nhau ít nhất là 4 tuần. Các vắc xin khác như viêm màng não mủ, viêm màng não do não mô cầu, viêm não Nhật Bản, viêm gan siêu vi B và A thì có thể tiêm với khoảng cách tùy ý.
Lưu ý khi đưa trẻ đi chích ngừa Tầm quan trọng của việc chích ngừa Đưa trẻ đi chích ngừa là một việc làm hết sức cần thiết, vì những lợi ích trong việc bảo vệ sức khỏe cho trẻ nhằm tránh những hậu quả đáng tiếc về sau. Chích ngừa giúp ngăn chặn được nhiều đại dịch bệnh nguy hiểm, cứu sống hàng triệu người trên thế giới. Trong những năm gần đây, dưới sự tác động mạnh mẽ và hiệu quả của chương trình tiêm chủng quốc gia, đã làm cho ý thức của người dân ngày một nâng cao và việc chích ngừa trở nên phổ biến hơn. Ngoài chích ngừa các bệnh theo quy định của chương trình quốc gia, các bậc cha mẹ còn đưa con em của mình chích ngừa thêm một số bệnh khác mà trong chương trình tiêm chủng mở rộng không có, đây là một tín hiệu đáng mừng trong công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu. Tuy nhiên trong quá trình đưa trẻ đi chích ngừa, không ít bà mẹ băn khoăn lo lắng và không hiểu rõ khi nào thì đưa bé đi chích ngừa được? Sau khi chích xong thì phải làm gìa? Để giúp cho các bậc phụ huynh hiểu rõ và an tâm hơn trong việc đưa các cháu bé đi chích ngừa, chúng tôi xin cung cấp một vài điều cần chú ý khi chích ngừa. Lứa tuổi chích ngừa Đối với các trẻ nhỏ hơn 12 tháng, việc chích ngừa nên được thực hiện theo yêu cầu của chương trình y tế quốc gia. Ngoài ra, trong lứa tuổi này trẻ có thể chích được 2 loại vaccin khác ngoài chương trình, đó là: vaccin ngừa viêm màng não mủ HIB và vaccin ngừa cúm. Trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên, việc chích ngừa trong chương trình tiêm chủng quốc gia không còn tiếp tục nữa, khi đó các bạn nên đưa con em của mình đến các trung tâm y tế để được chích các loại vaccin khác cần thiết cho trẻ như: chích nhắc lại bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt; chích nhắc lại viêm gan siêu vi B; viêm màng não mủ do HIB; viêm não Nhật Bản; viêm màng não mủ do não mô cầu A và C; trái rạ; sởi, quai bị, rubella; thương hàn; cúm; viêm màng não, viêm phổi do phế cầu… Khi nào không nên đưa trẻ đi chích ngừa? Trong một số trường hợp, việc chích ngừa có thể gây ra những phản ứng nguy hiểm cho trẻ. Những trường hợp này nên được hoãn lại và chờ ý kiến quyết định của bác sĩ chuyên khoa. Những trường hợp đó gồm có: – Trẻ đang sốt cao. – Trẻ đang mắc bệnh nhiễm khuẩn cấp tính. – Đang bị viêm da mủ, hoặc bệnh chàm ngoài da (eczema). – Trẻ mắc một bệnh mãn tính đang tiến triển như lao phổi, tràn dịch (có nước) màng phổi…, nhất là đang có bệnh ở thận (như viêm thận mạn tính…). – Trẻ mới khỏi các bệnh nói trên, nhưng còn đang trong thời kỳ hồi sức. Trong từng trường hợp, bác sĩ sẽ xem xét cụ thể tình trạng của trẻ và quyết định có nên chích ngừa hay không. Một số phản ứng sau khi chích ngừa – Sốt: sau khi chích, trẻ có thể bị sốt nhẹ, đây là phản ứng bình thường của cơ thể với thuốc chích ngừa và có thể hoàn toàn tự khỏi sau 1 – 2 ngày. Một số trẻ có thể bị sốt cao từ 390C trở lên khi đó mới cần đến việc dùng thuốc hạ sốt. Do đó chúng ta không nên cho trẻ uống thuốc hạ sốt dự phòng ngay sau khi trẻ vừa được chích ngừa, vì làm như vậy là hoàn toàn không có lợi và đôi khi sẽ gây nguy hiểm cho trẻ. – Chỗ chích bị sưng đỏ, đau, vấn đề này có thể tồn tại đến vài ngày, nhưng đây hoàn toàn là phản ứng bình thường và sẽ tự khỏi, không đáng ngại. Có thể dùng phương pháp chườm lạnh ở chỗ chích để làm giảm đau cho trẻ. – Dị ứng: có thể là ban mề đay, ngứa toàn thân phản ứng này thường xảy ra ở trẻ hay bị dị ứng, các biểu hiện dị ứng thường tự khỏi sau vài ngày, nhưng nếu trẻ thấy khó chịu nhiều thì đôi khi phải dùng một số thuốc chống dị ứng. – Một số phản ứng khác: rất hiếm gặp, như tai biến thần kinh, viêm hạch, viêm não… các phản ứng này thường nặng và cần phải có sự chăm sóc tích cực của bác sĩ. Việc chích ngừa cho trẻ luôn luôn là cần thiết, vì những lợi ích to lớn trong việc bảo vệ sức khỏe, những phản ứng tạm thời của một số trường hợp không gây nguy hại cho trẻ, và cũng không làm giảm tác dụng phòng bệnh của việc chích ngừa. Chỉ có một số trường hợp cần tránh chích ngừa trong một thời gian. Trước khi cho trẻ chích ngừa, bà mẹ nên báo cho bác sĩ biết về tình trạng sức khỏe trước đây và hiện nay của trẻ, để họ cân nhắc trước khi chích ngừa và có thể hoãn lại ngày chích nếu cần thiết. Sau khi chích ngừa vẫn cho trẻ tắm rửa, ăn uống như thường lệ, và nên theo dõi tình trạng sức khỏe sau một thời gian. Nên chú ý: các loại vaccin chích ngừa sẽ phát huy hiệu quả cao nhất nếu bạn chích đủ liều và đúng theo lịch chích ngừa. Phải chủ động chích ngừa trước khi có dịch bệnh xảy ra, không nên thấy có dịch bệnh rồi mới đi chích ngừa vì như vậy hiệu quả của việc chích ngừa sẽ không cao, và rất dễ xảy ra tình trạng thiếu thuốc chích ngừa. Viện Pasteur TP.HCM |
