1. Tình thần
Các mẹ phải tin rằng, không ai thiếu sữa cả dù ngực to hay nhỏ. Chắc chắn từ từ, sẽ đủ sữa cho bé nên bạn cần tránh căng thẳng, ăn ngủ đầy đủ. Trạng thái tinh thần và tâm lý của người mẹ ảnh hưởng đến quá trình và khả năng bài tiết sữa. Vì vậy sau sinh, bạn cần được nghỉ ngơi, ăn uống hợp lý, giữ tinh thần thoải mái và tâm lý ổn định. Nhiều khi, sự lo lắng, stress hay mất ngủ thường xuyên, chính là thủ phạm gây nên hiện tượng mất sữa.
2. Cho con bú đều
Theo cơ chế tiết sữa, bầu vú trống sẽ kích thích tuyến yên tiết prolactin và sẽ tiết sữa. Nếu cho bé bú không đồng đều thì bên ngực thường xuyên cho bú sẽ có nhiều sữa hơn. Nhiều bà mẹ thường cho con bú bên tay thuận, nên bầu ngực phía ấy sẽ nhiều sữa hơn. Để khắc phục, bạn nên cho con bú đều cả hai bên. Nếu bé không bú bên kia thì sau khi cho bú một bên, nên vắt sữa bên còn lại để kích thích việc tạo sữa.
3. Thêm cữ bú/vắt sữa đêm
Bạn không nên bỏ qua cữ bú đêm, vì mức prolactin lúc này cao hơn ban ngày và mỗi đợt sóng (surge) khi cho bé bú cũng có cường độ lớn hơn. Thêm vào đó, bạn đang ở trạng thái buồn ngủ và thư giãn, nên lượng sữa tiết ra cũng nhiều hơn. Những yếu tố đó giúp cho cữ bú/vắt sữa đêm rất có ích trong việc làm tăng lượng sữa. Tuy nhiên, bạn cũng cần đảm bảo giấc ngủ để không bị mệt mỏi. Cách đơn giản nhất để thức giấc tự nhiên và thực hiện điều này là bạn hãy uống một ly nước đầy trước khi đi ngủ.
4. Đảm bảo uống đủ nước
Bác sĩ Thu Thủy (BV Từ Dũ – Tp HCM) cho biết, trong sữa mẹ có đến 90% là nước. Thế nên muốn có nhiều sữa, bạn phải uống nhiều nước (cả sữa ấm), nhất là trước khi cho con bú. Không ít người xem thương điều này. Thế nhưng, giữa các cữ vắt sữa, nếu bạn uống ít nước thì sữa sẽ ra rất ít. Mỗi ngày uống hơn 2 lít nước, bạn có thể cho ra đến khoảng 1,8 lít sữa.
5. Dinh dưỡng và thuốc
Không cần ăn gấp đôi bình thường, bạn chỉ cần ăn hơn lúc trước khi có bầu khoảng 30%. Đặc biệt, các bà mẹ phải ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng gồm đường, đạm, chất béo, vitamin và muối khoáng. Có 2 loại thuốc cần phải bổ sung, đó là sắt và calcium trong suốt thời gian cho con bú. Ngoài ra, bạn nên uống thêm sữa, ăn nhiều rau, trái cây để giúp nguồn sữa mẹ luôn dồi dào và đầy đủ dưỡng chất.
6. Cách vắt sữa
Với những bà mẹ trực tiếp cho con bú thì cho bé bú trước, rồi dùng máy hút tiếp. Dù không ra sữa cũng phải hút ít nhất 5 phút mỗi bên (từng đợt), để kích sữa về đợt tiếp theo. Đồng thời, tạo nhu cầu cho não hoạt động tạo thêm sữa (não bộ thấy thiếu sữa mới tạo thêm, còn thấy đủ thì vẫn duy trì lượng sữa cũ). Như thế, bạn sẽ không bị mất sữa và giúp duy trì nguồn sữa mẹ lâu dài. Khi vắt sữa, bầu sữa trống sẽ kích thích tuyến yên tiết ra chất prolactin, giúp việc tạo sữa nhiều hơn. Mỗi ngày, bạn có thể vắt từ 5 đến 7 lần. Sữa vắt ra để vào tủ lạnh (ngăn đá có thể bảo quản 7 ngày, ngăn lạnh bảo quản được 24h). Trước khi cho bé bú, bạn nên ủ lại cho ấm sữa.
7. Chọn dụng cụ vắt sữa phù hợp
Bạn có thể hút sữa bằng máy hoặc tay. Nhưng tốt nhất, nên sử dụng các loại máy hút sữa thích hợp bằng điện. Chất lượng của máy vắt sữa khác nhau cũng ảnh hưởng rất nhiều đến lượng sữa của mỗi lần vắt. Đối với những bà mẹ ít sữa hoặc chưa có sữa, bạn nên dùng loại máy vắt đôi chất lượng tốt (như Pump In Style or Freestyle của Medela).
8. Một số lưu ý
Thông thường, sữa về 2 lần trong “1 cữ”. Lần đầu, là sữa ít béo nhưng nhiều kháng thể. Sau khi cạn chừng 5 phút, sữa sẽ về lần 2 (bằng khoảng 50% lượng sữa đầu). Đây là lần sữa có nhiều chất béo, giúp bé dễ lên cân. Do vậy, bạn cần cố gắng lấy được cả 2 lượng sữa trên cho bé. Khi cho bú, mẹ nên cho con bú một bên đến khi cảm giác sữa ra hết, rồi mới chuyển sang bên kia. Như vậy, bé mới tiếp nhận đầy đủ lượng protein, đường, chất béo và năng lượng. Khi vắt sữa, bạn nên cho cả vào bình rồi lắc đều cho bé bú.
9. Để kích sữa và tăng số lượng mỗi lần vắt
Trước khi hút sữa 20 phút, bạn nên uống 1 cốc sữa nóng. Dùng khăn nóng, chườm quanh bầu ngực, massage 2 bên, mỗi bên khoảng 2 phút. Nếu dùng máy swing, thì hút từng bên (lần đầu 7 phút rồi đổi bên, lần hai 5 phút rồi đổi bên, lần ba 3 – 4phút và kết thúc). Nếu dùng máy hút đôi thì hút 2 bên chừng 15 – 20 phút. Nếu bé vẫn ti, hút thêm 10 phút sau khi bé ti xong. Khi hút sữa, chọn tư thế ngồi thoải mái, thư giãn nhất để kích thích sữa ra tốt, không nên căng thẳng nhìn vào bình và từng giọt sữa chảy. Sau khi hútt, bạn cần luộc sôi bình, dụng cụ vắt sữa và lau sạch bầu ngực.
