Đầu tiên đó là khi bạn cần truyền máu. Thứ hai là khi bạn mang thai – phụ nữ sẽ được kiểm tra để loại bỏ những rắc rối do khác nhóm máu với em bé trong bụng. Và sau cùng, khi cho máu, bạn sẽ được thông báo trên thẻ hiến máu.
Nhóm máu được phát hiện từ khi nào?
Cho mãi đến năm 1900, khi nhà khoa học Áo Karl Landsteiner phát hiện ra máu được chía thành các nhóm khác nhau. Còn trước đó, nếu bạn được truyền máu, sẽ là may rủi nếu được sống hay chết. Đó là bởi vì việc trộn hai nhóm máu khác nhau sẽ gây ra hiện tượng “kết khối” – các tế bào máu dính với nhau, tạo ra phản ứng độc hại, có thể gây tử vong.
Có bao nhiêu loại nhóm máu?
Khi nói về nhóm máu, là ngụ ý đến các protein – các kháng nguyên – tồn tại trên bề mặt của tế bào hồng cầu. Mặc dù có hàng trăm loại kháng nguyên khác nhau ở đó, nhưng những thứ quan trọng nhất với sức khỏe chúng ta là các nhóm A, B, AB và O.
Nếu bạn có nhóm máu A, nghĩa là bạn có kháng nguyên A bao phủ tế bào hồng cầu. Với nhóm B, bạn có kháng nguyên B. Nhóm O, còn được gọi là Zero ở một số quốc gia, nghĩa là bạn chẳng có cả hai loại kháng nguyên trên, và nhóm AB thì có cả hai.
Việc truyền nhầm nhóm máu sẽ gây nguy hiểm vì máu chứa các kháng thể bảo vệ nó trước các kháng nguyên ngoại lai. Chẳng hạn, người nhóm máu A có kháng thể anti-B. Nếu truyền cho họ nhóm máu B có thể gây tử vong vì kháng thể của họ sẽ tấn công tế bào máu truyền vào.
Nếu nghi ngờ về nhóm máu, cách an toàn nhất là truyền máu O vì nó không có kháng nguyên có thể bị nhận nhầm là kẻ xâm lược.
Hệ thống Rh
Ngoài ABO, còn có hệ thống Rh. Khoảng 84% dân Anh có một kháng nguyên khác – kháng nguyên Rh. Họ được gọi là Rh dương tính. Những người còn lại được gọi là Rh âm tính.
Tình trạng âm hoặc dương tính này sẽ được viết kèm với nhóm máu ABO. Chẳng hạn, nếu bạn nhóm A và có Rh dương tính, bạn sẽ được xếp là A dương tính. Nếu không, bạn sẽ là A âm tính. Cách gọi tương tự với các nhóm máu khác.
Sẽ là tốt nhất khi bạn không trộn nhóm máu A với B, Rh dương tính và Rh âm tính.
Xét nghiệm nhóm máu như thế nào?
Cách xác định nhóm máu của một người là trộn một vài hồng cầu của họ với kháng thể trong một ống nghiệm hoặc trên một giấy thử đặc biệt. Nếu kháng thể anti-A gây kết khối, người đó là nhóm máu A. Nếu kháng thể anti-B gây kết khối, người này có nhóm máu B. Nếu cả hai kháng thể đều gây phản ứng, người này nhóm máu AB, và nếu chẳng có phản ứng gì cả, họ mang máu O.
Bạn thừa kế nhóm máu như thế nào?
Chuyện hoang đường khi cho rằng bạn thừa hưởng nhóm máu chỉ từ cha. Thực tế, bạn nhận của cả cha và mẹ. Nếu bố hoặc mẹ nhóm O và người kia nhóm A, con sẽ có nhóm A hoặc O. Nếu bố hoặc mẹ B và người kia O, con sẽ là B hoặc O.
Nếu cả hai bố mẹ là O, con sẽ có nhóm O. Nếu bố hoặc mẹ A và người kia B, con sẽ là A, B hoặc AB.
Nhóm máu có ảnh hưởng đến sức khỏe?
Nhóm máu không biểu hiện gì cho sức khỏe cả. Nhưng những người ở nhóm cụ thể nào đó có thể mang những đặc điểm nào đó ý nghĩa với sức khỏe của họ. Chẳng hạn, nhóm A có xu hướng gia tăng các bệnh nhiễm trùng, ung thư và các bệnh kết khối cao hơn. Nhưng thuộc nhóm A cũng không có nghĩa là bạn sẽ mắc các căn bệnh này.
Có thể đổi nhóm máu không?
Nói chung, câu trả lời là không. Nhưng cũng có trường hợp ngoại lệ.
Việc cấy ghép tủy xương sẽ làm thay đổi nhóm máu của bạn thành nhóm máu của người hiến tủy, vì hồng cầu được tạo ra trong tủy.
Năm ngoái, các nhà khoa học đã phát triển một cách biến nhóm máu này thành nhóm máu khác. Điều đó nghĩa là máu nhóm A, B và AB có thể biến thành máu O, loại an toàn cho nhiều bệnh nhân và đáp ứng được tình trạng thiếu máu.
Điều cuối cùng, nếu nhóm máu của bạn rất hiếm (có tổ hợp các kháng nguyên lạ), bạn đảm bảo rằng đã gửi nó vào ngân hàng.
Người có nhóm máu hiếm có thể nhận truyền máu chỉ một lần duy nhất từ nhóm ABO, nhưng nếu cần truyền máu thường xuyên, họ phải tìm được một hệ miễn dịch phù hợp chính xác với máu mình.
Chính vì vậy, những người có máu hiếm nhất được khuyến khích gửi máu vào ngân hàng, đề phòng trường hợp cần truyền máu.